Voordelen kruidenrijk grasland

Productief kruidenrijke graslanden kunnen met minder mest een vergelijkbare of hogere drogestofopbrengst produceren.^1–10 Het bemesten van kruidenrijk grasland geeft een iets hogere opbrengst, maar de toename is minder groot dan bij het bemesten van monocultuur Engels raaigras.¹⁰ Ook zorgt bemesten ervoor dat kruiden sneller verdwijnen, dus daarom is het beter om minder te bemesten. Kunstmest kan achterwege worden gelaten, en een kleine hoeveelheid dierlijke mest volstaat. Door de diversiteit aan kruiden, grassen en vlinderbloemigen, doet een mengsel het goed bij verschillende groeiomstandigheden.^2,5–8 Op het moment dat een bepaalde soort het wat minder doet door het weer of de grondsoort, zijn er andere soorten die dit overnemen en zo voor een goede opbrengst zorgen. Omdat de bodem beter water opneemt en vasthoudt dankzij het diverse wortelstelsel, is de opbrengst beter onder zowel droge als extreem natte omstandigheden.^2,3,10,11

De hogere biodiversiteit aan planten heeft een positief effect op insecten en vogels.^1,12 Op kruidenrijk grasland zitten meer insecten dan op monocultuur Engels raaigras.^2,7,9–11 Insecten zoeken er voedsel, gebruiken het als schuilgelegenheid en planten zich voort.³ Er is dan ook een verscheidenheid aan insecten aanwezig met o.a. hommels, bijen, vlinders en zweefvliegen. Dit zorgt voor meer voedsel voor weidevogels, waardoor de overlevingskans van kuikens toeneemt.^5,8,11 In kruidenrijk grasland zitten meer vogels die het als foerageer- of nesthabitat gebruiken.^3,7 Zo broeden er wel 10 tot 15 keer zoveel gruttopaartjes in kruidenrijk grasland dan in soortenarm grasland.⁵ Voor het bevorderen van de biodiversiteit is het maai- en graasbeleid cruciaal. Om te zorgen dat insecten en vogels van ei tot volwassen dier overleven moet er bijvoorbeeld voldoende tijd tussen het maaien zitten.¹⁰

De verschillende planten in een kruidenrijk grasland zorgen samen voor een betere bodemstructuur. Kruiden wortelen er dieper, en de diversiteit aan planten zorgt voor een combinatie van grove en fijne wortels.^2,11 Hierdoor zijn er meer voedingsstoffen beschikbaar zoals mineralen en sporenelementen.^1,3,5,8–10 Dit is goed voor het bodemleven. Ook zorgt de betere bodemstructuur voor betere waterregulatie, doorlatendheid en beluchting.^3,7,11 De hogere diversiteit aan planten zorgt voor een hogere opbouw bodem-organische stof, waardoor meer CO2-vastlegging optreedt.^2,3,7,9

Kruidenrijk grasland draagt op meerdere manieren bij aan een beter klimaat en een betere leefomgeving. Iedere hectare kruidenrijk grasland bespaart zo’n 500 kg kunstmest (KAS) en daarmee zo’n 1000 kg CO2. Minder kunstmest betekent ook minder stikstofuitspoeling naar bodem en water.⁷ Daarnaast zorgt smalle weegbree, een belangrijk bestanddeel van alle mengsels, ook voor verminderde stikstofuitspoeling doordat het nitrificatie remmende stoffen produceert.^9,12 In veengrond zorgt weegbree ook voor een afname van de lachgasuitstoot.¹² Kruidenrijk grasland heeft bovendien een hogere verteerbaarheid, waardoor de koe minder methaan en ammoniak produceert.^1–3,8,11 Gebruik van gewasbeschermingsmiddelen/herbiciden wordt sterk afgeraden, gezien dit een negatief effect heeft op de kruiden en vlinderbloemigen. De betere wortelstructuur van kruiden zorgt er ook voor dat er minder nutriënten uitspoelen. Dit alles zorgt ervoor dat de waterkwaliteit en de ziektewerendheid van de bodem verbetert.¹ Door de betere bodemstructuur is kruidenrijk grasland droogte- en natheidsresistenter dan Engels raaigras.^{1–3,9,11,12} Daarom zal het beter bestand zijn tegen een veranderend klimaat dan monocultuur Engels raaigras. Zo speelt kruidenrijk grasland ook een rol in klimaatadaptatie.

De vlinderbloemigen in het mengsel zorgen voor een hoger eiwitgehalte en verschillende kruiden kunnen bijdragen aan een hoger aandeel van verschillende mineralen, vitaminen en spoorelementen.^1–5,7,9,10 Zo draagt een kruidenrijk mengsel bij aan het voorkomen van gebrekziekten bij melkvee en hoeven er minder mineralen en spoorelementen bijgevoerd te worden.^7,8 Kruiden- en structuurrijk ruwvoer bevordert de penswerking en helpt pensverzuring te voorkomen.^3,5 Daarnaast bevatten verschillende kruiden en vlinderbloemigen gezondheid bevorderende stoffen.^5,8,11 Zo bevat smalle weegbree aucubine, wat bacteriën weert, en andere planten tannine en taraxine, wat de nier- en leverfunctie ondersteunt.^3,5 Cichorei kan bijdragen aan het verminderen van maagdarmwormen.^2,7 Dit kan een vergelijkbaar effect hebben met ontwormingsmiddel, afhankelijk van de hoeveelheid actieve stof in de planten.² Kruidenrijk grasland draagt dus bij aan een betere weerstand en vermindert medicijngebruik.⁵ Bovendien vinden de koeien het lekker.^2,3,7

Met kruidenrijk grasland kunnen er op verschillende vlakken kosten bespaard worden. Zo is er geen (dure) kunstmest meer nodig en is er minder behoefte aan mineralensupplementen en krachtvoer.^1,3,4,7,11 Er wordt ook brandstof bespaard doordat er minder wordt bemest en bespoten. Ook zijn er minder kosten voor droogteschade en verbetert de diergezondheid, waardoor de veearts minder vaak langs hoeft te komen.^3,11 Bovendien geldt kruidenrijk grasland als Ecoregeling binnen het Gemeenschappelijk Landbouwbeleid (GLB) en kunnen boeren dus subsidie ontvangen.⁴ Daarnaast zit kruidenrijk grasland ook vaak in ANLB beheerpakketten. Daar staat wel tegenover dat de kosten voor zaaigoed, loonwerk en machinehuur wat hoger kunnen zijn en het om nauwkeuriger beheer vraagt.^3,8,10,11 Kruidenrijk grasland kan dan wel weer positief bijdragen aan het imago van een bedrijf en de belevingswaarde van het landschap.^2,3