Masterstudent Tibbe Wentzel (Utrecht Universiteit, sociologie) deed onderzoek naar de beweegredenen van boeren om te kiezen voor kruidenrijk grasland. Hoe draagt de 1001ha campagne hier aan bij?
Hoe komt het dat veel melkveehouders nog niet bekend zijn met kruidenrijk grasland of het niet toepassen, terwijl er duidelijk veel natuurlijke en bedrijfskundige voordelen aan zitten? In dit onderzoek zijn de mogelijk sociale aspecten die een rol kunnen spelen in het kiezen van een type grasland onderzocht. Daarnaast is ook de invloed van de 1001ha-campagne geëvalueerd. Via de korting van deze campagne hebben de afgelopen 5 jaar 15% van alle melkveehouders naar tevredenheid geëxperimenteerd met kruidenrijk grasland[i]. Hoe kan ook de andere 85% bereikt worden?
Het onderzoek bestond uit een enquête onder melkveehouders (195 respondenten) waarvan de data kwantitatief is geanalyseerd. De resultaten laten zien dat een financiële prikkel, zoals de 1001ha korting, helpt maar dat sociale factoren bepalender zijn voor de keuze van het type grasland. Onafhankelijk van de korting zijn er drie andere uitgangspunten om meer boeren kruidenrijk grasland te laten toepassen: kennis, identiteit en sociale factoren.
Financiele prikkel 1001ha
De campagne 1001ha geeft een flinke korting op kruidenrijk zaaigoed. Dat een financiële prikkel goed werkt, blijkt wel uit de campagne resultaten: al 2.100 melkveehouders werden door korting over de streep getrokken. 80% wil na het eerste experiment méér kruidenrijk grasland en slechts 4% wil dit niet.
Wederom wordt in dit onderzoek bevestigd dat een financiële prikkel goed werkt: Gemiddeld gezien gaat de intentie om kruidenrijk grasland toe te passen met 23% omhoog. Dat kan 1001ha zijn, maar inmiddels zijn er meerdere grote marktpartijen die ook een financiële beloning geven voor kruidenrijk grasland. Extra subsidies en toereikende voorwaarden voor duurzame investeringen kunnen voor versnelling zorgen [ii].
Identiteit
Hoe een boer over zichzelf denkt, lijkt een belangrijke beweegreden. Als een melkveehouder zichzelf identificeert als natuur-inclusief zorgt dit voor het toepassen van bijbehorende praktijken, zoals kruidenrijk grasland. De resultaten laten zien dat een passende identiteit, de houding van een melkveehouder overstijgt als beweegreden. Wetenschappelijk onderzoek of een inspirerend voorbeeld van kruidenrijke graslanden kan iemands houding positief veranderen, maar zodra het ook de identiteit van de melkveehouder aanspreekt, leidt dit sneller tot uitproberen.
Het creëren van labels, verbonden aan een bepaalde identiteit, zou dit potentieel verder kunnen versterken. Dit kan namelijk bijdragen aan herkenning, trots, en identificatie[iii]. Een voorbeeld is het plaatsen van bordjes met ‘kruidenrijk grasland’ bij de percelen.
Haalbaarheid
Ook blijkt dat de waargenomen haalbaarheid van het kruidenrijk grasland proces een belangrijke beweegreden is. Veel boeren denken meer controle en zekerheid te hebben met Engels raaigras en kunstmest. De melkveehouders die aangaven dat kruidenrijk grasland niet haalbaar is, noemden voornamelijk de volgende redenen: een gebrek aan kennis, te weinig ervaring of geen financieel perspectief.
Kennisdeling via informatieavonden, webinars of excursies zouden het kennisniveau en daarmee het gevoel van haalbaarheid kunnen vergroten. Hetzelfde geldt voor een lokale appgroep waarin kennis kan worden uitgewisseld.
Normen
De resultaten laten zien dat deelnemers vooral beïnvloed worden door andere melkveehouders. De sociale druk van ‘anderen’ (vrienden, familie, kennissen) is een stuk minder belangrijk. 35% van de deelnemers komt in aanraking met kruidenrijk grasland via een studiegroep, 24% via hun collega-melkveehouders in de buurt en 23% via een agrarisch collectief.
Vooral de agrarische collectieven lijken potentie te hebben voor het veranderen van normen binnen de melkveehouderij, want hier komen boeren met uiteenlopende achtergronden samen. Goed gefinancierde en georganiseerde collectieven zouden lidmaatschap toegankelijk en lonend kunnen maken voor de melkveehouder.
Meer weten? Lees hier de complete evaluatie van het onderzoek ‘Beweegredenen Kruidenrijk Grasland’.
BRONNEN
[i] https://kruidenrijk.1001ha.nl/wp-content/uploads/1001ha-Evaluatieverslag-Kruidenrijk-2024_.pdf
[ii] Koetse, M. J., & Bouma, J. A. (2022). Incentivizing a regime change in Dutch agriculture. Environmental Innovation and Societal Transitions, 44, 265–282. https://doi.org/10.1016/j.eist.2022.08.001
[iii] Lokhorst, A. M., Werner, C. M., Staats, H., van Dijk, E., & Gale, J. (2013). Commitment and Behavior Change: A Meta-analysis and Critical Review of Commitment Making Strategies in Environmental Research. Environment and Behavior, 45(1), 3-34. https://doi.org/10.1177/0013916511411477
Foto: Sabine Grootendorst
