Hoe houdt Erwin Bosch de kruiden er zo lang in? Erwin: “Ik maai 10% niet, zodat na de bloei het zaad wordt verspreid”
Op zijn melkveehouderij in Laren deed Erwin Bosch 5 jaar geleden voor het eerst mee met 1001 Hectare Kruidenrijk Grasland. Inmiddels heeft hij meer hectaren ingezaaid, want het heeft tal van voordelen, merkt hij. Wat levert het op?
Wat voor bedrijf run je?
“Samen met mijn ouders heb ik een melkveehouderij met 85 koeien. We fokken ook zelf het jongvee op. Nevenactiviteiten hebben we niet. We gebruiken mest en voer van eigen grond, dus we zijn niet afhankelijk van mestafvoer en voeraankoop. Onze melk leveren we aan Campina onder het keurmerk PlanetProof. Daarvoor gelden strengere eisen rond dierenwelzijn, CO2-uitstoot en biodiversiteit, en krijgen we extra vergoeding. Kruidenrijk grasland is daar een onderdeel van.”
Hoe ben je met kruidenrijk grasland begonnen?
“Ik had wel botanisch grasland, maar ik voldeed nog niet aan het percentage grondgebruik voor kruidenrijk grasland binnen PlanetProof. Toen heb ik 3 hectare ingezaaid vanuit de actie 1001 Hectare Kruidenrijk Grasland. Dat is zo goed bevallen dat ik nu het 6e jaar ingegaan ben.”
Was de overstap lastig?
“Het was even durven. Het is wennen dat het gras niet meer egaal is, dat er kruiden doorheen groeien. Je moet ook een beetje werken met wat het gewas vraagt, maar met enig geduld hou je de kruiden er goed in.”
Hoe werkt het in je bedrijfsvoering?
“Ik zaai het mengsel in en laat bij het maaien steeds 10% staan, zodat het kan bloeien en het zaad verspreid wordt. De volgende keer maai ik dat stukje mee en laat een ander stuk doorgroeien. De koeien verspreiden de zaden ook via de mest. Zo volg je het natuurlijke proces. Het onderhoud is niet heel anders dan van gewoon gras. Het kruidenrijke mengsel maai ik ook tot dezelfde lengte. Je moet wel voorkomen dat je schade rijdt aan het gewas. En het vergt iets meer planning rondom het zomerstalvoeren. Als ik bijvoorbeeld gras ga inkuilen, dan maai ik het bloeiende kruidenrijk gras mee. Maar die planning is geen belemmering.”
Welke verschillen merk je met bemesting?
“Er werd gezegd dat je met minder kunstmest toe kunt. En dat klopt. Kruiden en klavers binden stikstof uit de lucht, dus kunstmest is niet nodig. Kunstmest kan zelfs averechts werken, want doordat de grond daar zuurder van wordt, verdwijnen bepaalde kruiden en klavers. Ik snap dat veehouders zeggen: we zijn gewend aan kunstmest, we hebben het altijd zo gedaan. Maar durf het gerust weg te laten. Ik gebruik wel onze eigen mest: in het voorjaar vaste strorijke mest en drijfmest, en verder in het jaar alleen drijfmest.”
Gebruik je ook ander voer?
“Ik hoef minder mineralen bij te voeren. Die zitten bijvoorbeeld in smalle weegbree en cichorei, die de klauw- en uiergezondheid stimuleren en de vruchtbaarheid verhogen. De koeien vinden het smakelijk. Ook gebruiken we weinig medicijnen.”
Hoe houdt kruidenrijk grasland zich bij extremer weer?
“Beter dan gewoon gras, want het land wordt resistenter tegen droogte én nattigheid. Bij droogte blijft het gras langer groen en smakelijker, zonder dat het in de stress schiet en houtig wordt. Ik denk doordat dat de wortels dieper zitten en langer bij grondwater kunnen. Bij veel regen herstelt het gras sneller en groeit het door. De diepere wortels geleiden het water ook verder de bodem in. Daardoor is het land eerder te beweiden.”
Wat merk je aan de biodiversiteit?
“Als er jonge haasjes tevoorschijn kwamen, waren er altijd meteen roofvogels. Maar waar ik stroken laat staan, kunnen jonge dieren schuilen. Als je met een drone met een warmtecamera boven het perceel gaat hangen, zie je waar wild of jonge weidevogels zitten en kun je voorzichtig maaien. En er zijn ook meer insecten.”
Pakt het financieel gunstig uit?
“Ja, want vanuit het GLB wordt het gebruik van stikstofgewassen steeds meer beloond. Met de punten die je scoort voor biodiversiteit kan het wel € 100 tot € 200 per hectare aan Europese subsidie opleveren. Campina ziet ook steeds meer potentie in de markt en werkt nu samen in een project voor biodiversiteit met de Aldi, waarmee veehouders € 250 extra per hectare krijgen voor het inzaaien en onderhouden van kruidenrijk grasland.”
Wissel je ook kennis uit?
“Zeker. Ik zit bij de Vereniging Vruchtbare Kringloop, VK-Oost. Daar hebben we onder andere uitwisselingsdagen over kruidenrijk grasland en ik zit in een vaste studiegroep die regelmatig bij elkaar komt om ervaringen te delen. Het zijn allemaal jonge boeren. Op velddagen bekijken we percelen en bespreken we wat voor gras bij welke kruiden past, dat soort dingen. Ik pik altijd wat op om toe te passen.”
Foto: zo ziet het veld er na het vijfde jaar uit. Interview gaat verder onder de foto.
Je begon met 3 hectare, hoeveel heb je nu?
“Die 3 hectare was ongeveer 5% van onze grond. Nu heb ik 13 hectare kruidenrijk grasland, en daarnaast percelen met alleen gras en klavers. Op elk grasland dat ik inzaai, komen klavers of kruiden of beide. Bestaande graslandpercelen kun je ook inzaaien met bepaalde soorten kruiden, zoals smalle weegbree en cichorei. Dat ga ik volgend jaar proberen voor weidegang. Als je wat ervaring hebt, weet je van welke kruiden je méér wilt gebruiken en kun je je eigen mengsel samenstellen. Zo kun je voor droge, gevoelige zandgrond meer kruiden inzaaien die droogteresistent zijn. Per perceel kun je bepalen wat het beste past.”
Heb je tips voor collega’s?
“Schaf met de korting van 1001ha eens wat aan om het te proberen. Als je blanco bent, is het wel goed om je te laten adviseren. Maar durf een stukje te beginnen. Past het niet bij je, dan ga je door met gras. Maar zet je je schroom aan de kant, dan ervaar je de voordelen zonder hoge kosten.”
