De boerderij van Anne, aan de rand van het Holtingerveld, zit al 200 jaar in de familie. Zelf is hij 15 jaar (conventionele) boer en sinds kort heeft hij de boerderij helemaal overgenomen van zijn ouders. Sinds de start van de 1001ha campagne in 2020 heeft Anne elk jaar een deel van zijn areaal kruidenrijk ingezaaid. De helft van zijn 56 hectare zandgrond is inmiddels kruidenrijk en de andere helft is oud grasland waar ook wat klavers tussen staan. Anne heeft 55 melkkoeien. Zijn gemiddelde productie is 6800 liter melk per koe per jaar.
Anne is groot voorstander van kruidenrijk grasland maar het heeft wel ander management nodig. “De groeicurve is wat gelijkmatiger. Aan het begin ziet kruidenrijk er niet uit en duurt het langer voordat het groen wordt. Toen dacht ik: straks vreten de koeien het niet en heb ik toch kunstmest gebruikt waardoor het is mislukt. Je moet geduld hebben.” Inmiddels gebruikt Anne helemaal geen kunstmest meer, ook niet op de oud grasland percelen. “We gebruiken op de kruidenrijke percelen de helft minder dierlijke mest. Vaste mest is goed voor kruidenrijk grasland omdat het wat langzamer werkt en er minder stikstof in zit wat al in de bodem zit door de kruiden en klavers.” Daarnaast zegt Anne dat het belangrijk is dat je in het juiste stadium maait en beweid. “Je wilt het niet te kort maaien of helemaal af laten grazen.” Hij werkt met stripgrazen zodat de koeien snel verplaatsen en de kruiden en klavers niet vertrappen. Maaien doet hij altijd op 10 centimeter. Ook raadt Anne aan dat je de zuurtegraad in de bodem goed in de gaten moet houden: “We strooien vaker met kalk voor de klavers. Het is niet altijd goed om grote hoeveelheden kalk in één keer te strooien maar beter om vaker wat minder te strooien.”
Doorzaaien
Anne heeft verschillende percelen opnieuw ingezaaid met kruidenrijk grasland, en daarnaast ook een oud graslandperceel doorgezaaid met kruidenrijk zaaigoed. “Wij zijn door Engelse raaipercelen vijf keer met de wiedeg gegaan vóór het zaaien, zodat het gras de kruiden en klavers niet zou verdringen.” De percelen waar de kruiden over de jaren afnamen, heeft Anne 2 à 3 jaar na het inzaaien doorgezaaid. “De cichorei gaat het snelst weg en de Luzerne zie ik ook weinig maar doet het op specifieke plaatsen goed, vermoedelijk door verschillende kalkgehaltes. Smalle weegbree en de klavers doen het beter. Het verschilt per stuk grond.”
Gezondere bodem, gezondere koeien
“Het kruidenrijke grasland is gezonder voor alles”, geeft Anne aan. “Het land is gezonder, en daardoor de koe ook, omdat we geen kunstmest gebruiken en niet spuiten voor onkruid.”
Uit bodemmetingen op het perceel van Anne bleek dat de organische stofgehaltes hard gestegen zijn: Van 6,1% naar 7,9%. Tussen deze metingen in bestond het perceel 1 jaar uit bouwgrond met mais en daarna 3 jaar uit kruidenrijk grasland. Ook ziet Anne dat de draagkracht van de bodem beter wordt door kruidenrijk grasland. Bijvoorbeeld doordat het water sneller de grond ingaat.
Financieel wordt het bedrijf van Anne ook gezonder: “We hoeven niet meer te betalen voor kunstmest. De klavers zijn een goedkope manier om stikstof in de bodem te krijgen. We hoeven de koeien bijna geen mineralen meer te voeren want die zitten van nature in de kruiden.” De koeien zijn bovendien gezonder, ziet Anne: “We hebben minder zieke koeien en hoeven minder dure middeltjes te kopen. Als de koeien gezonder zijn leveren ze meer op en heb je minder werk. De imkers in de buurt zijn ook blij met de kruidenrijke percelen, vertelt Anne. “Ik zie meer insecten op de kruidenrijke percelen. Daarnaast zijn er meer vogels, hazen en reeën omdat het hogere gras meer beschutting biedt.”
”Alles in één keer transformeren naar kruidenrijk kan niet; het inzaaien, doorzaaien en het beste management per perceel vinden kost tijd. Maar ik hoop binnen 5 jaar volledig op kruidenrijk grasland over te zijn.”
